Direkt zum Inhalt
Startseite
Objektkatalog

Main navigation

  • Highlights
  • Guide
  • Recherche
  • Kontakt

Pfadnavigation

  1. Startseite
  2. Recherche
Treffer 1 - 100 von 167
Tafelklavier (MIR2300)
Tafelklavier (MIR1701)
Althorn in F (MIR137)
Tafelklavier (MIR1171)
Tafelklavier (MIR1170)
Tafelklavier (MIR1169)
Tafelklavier (MIR1168)
Tafelklavier (MIR1167)
Tafelklavier (MIR1166)
Tafelklavier (MIR1165)
Tafelklavier (MIR1164)
Tafelklavier (MIR1163)
Tafelklavier (MIR1162)
Tafelklavier "Clavecin Royal" (MIR1161)
Tafelklavier (MIR1160)
Tafelklavier (MIR1159)
Tafelklavier (MIR1158)
Tafelklavier (MIR1157)
Tafelklavier (MIR1156)
Tafelklavier (MIR1155)
Tafelklavier (MIR1154)
Tafelklavier (MIR1153)
Tafelklavier (MIR1152)
Tafelklavier (MIR1151)
Tafelklavier (MIR1150)
Tafelklavier (MIR1149)
Tafelklavier (MIR1148)
Tafelklavier (MIR1147)
Tafelklavier (MIR1146)
Tafelklavier (MIR1145)
Tafelklavier (MIR1144)
Tafelklavier (MIR1143)
Tafelklavier (MIR1142)
Tafelklavier (MIR1141)
Tafelklavier (MIR1140)
Tafelklavier (MIR1139)
Tafelklavier mit harfenförmigem Umriß (MIR1138)
Tafelklavier mit harfenförmigem Umriß (MIR1137)
Tafelklavier mit harfenförmigem Umriß (MIR1136)
Tafelklavier (MIR1135)
Tafelklavier (MIR1134)
Tafelklavier (MIR1133)
Tafelklavier (MINe510)
Tafelklavier (MINe505)
Tafelklavier (MINe504)
Tafelklavier (MINe220)
Reisetafelklavier (MINe219)
Tafelklavier in Nähtischform (MINe218)
Tafelklavier in Nähtischform (MINe217)
Tafelklavier (MINe206)
Tafelklavier (MINe193)
Tafelklavier (MINe192)
Tafelklavier (MINe191)
Tafelklavier (MINe190)
Tafelklavier (MINe189)
Tafelklavier (MINe188)
Tafelklavier (MINe187)
Tafelklavier (MINe186)
Tafelklavier (MINe185)
Tafelklavier (MINe184)
Tafelklavier (MINe183)
Tafelklavier (MINe182)
Tafelklavier (MINe181)
Tafelklavier (MINe180)
Tafelklavier (MINe179)
Tafelklavier (MINe178)
Tafelklavier (MINe177)
Tafelklavier (MINe176)
Tafelklavier (MINe175)
Tafelklavier (MINe173)
Tafelklavier (MINe172)
Tafelklavier (MINe171)
Tafelklavier (MINe169)
Tafelklavier (MINe168)
Tafelklavier (MINe167)
Tafelklavier mit zwei Hammerreihen (MINe166)
Tafelklavier (MINe165)
Tafelklavier (MINe164)
Tafelklavier in Harfenform (MINe163)
Tafelklavier in Harfenform (MINe162)
Tafelklavier (MINe161)
Tafelklavier (MINe159)
Tafelklavier (MINe158)
Tafelklavier (MINe157)
Tafelklavier (MINe156)
Tafelklavier (MINe155)
Tafelklavier (MI954)
Tafelklavier (MI876)
Tafelklavier (MI375)
Tafelklavier (MI274)
Diagramme zu Marschformationen von Artillerieeinheiten // (Tafel 2) (HB29397)
Diagramme verschiedener Truppenaufstellungen (Tafel 1) (HB29396)
Diagramme und Tabellen zur Berechnung von Geschoßgrößen (HB29395)
Sonnenuhr für eine Hohlsäule, Polhöhe 49 Grad 27' (Tafel zur Bestimmung der Polhöhe) (HB2714)
Astrologisch-medizinische Tafel (HB2713)
Horologium zur Bestimmung der Weltzeit (HB2712)
Sonnenuhr für Polhöhe 49 Grad 27' (Tafel zur Bestimmung der Polhöhe) (HB2710)
Horoskop des Johannes Stabius (HB25805)
Astrologische Tafel für den medizinisch-astrologischen Gebrauch (HB25492)
Widmungsblatt an den Nürnberger Rat - die von Peter // Saxonius vom 24. 2. bis 17. 3. 1616 in Altdorf // beobachteten Sonnenflecken (vielleicht ein Titelblatt) (HB12704)

Seitennummerierung

  • Page 1
  • Page 2
  • Nächste Seite
  • Letzte Seite
Export (Excel)

Sammlung

  • Musikinstrumente (118)
  • Druckgraphik-Zeichnungen (49)

Jahrhundert

  • 19. Jahrhundert (68)
  • 18. Jahrhundert (70)
  • 17. Jahrhundert (1)
  • 16. Jahrhundert (28)

Jahrhundert (Viertel)

Herstellungsort

No result

Hersteller

  • Adler, C. (3)
  • Astor & Horwood (1)
  • Bauer, P. (1)
  • Baumann, Matthias Christian (1)
  • Biber, Alois (1)
  • Biber, Andreas (1)
  • Biber, Anton und Sohn (1)
  • Bödechtel, Johann Jakob (1)
  • Boos, A. (1)
  • Broadwood, Johannes (1)
  • Broadwood, John (und Söhne) (2)
  • Brodmann, Joseph Johann (1)
  • Calix, Henry (der Jüngere) (1)
  • Carli, ? (2)
  • Clementi, Muzio (1)
  • Courtois, Pierre (1)
  • Dieudonné, Carl (1)
  • Dorn, Sebastian (1)
  • Fay, C. F. (1)
  • Fembo, Georg Christoph (2)
  • Fick, A. F. C. (1)
  • Garbutt, Thomas (1)
  • Gereseto, Luigi (1)
  • Gianni, ? (2)
  • Gianni, A. (2)
  • Greiner (1)
  • Hartmann, Georg (27)
  • Haug, J. C. (1)
  • Henrion, Heinrich (1)
  • Heubeck, Johann Sebastian (2)
  • Heunisch, Carl (1)
  • Hoffer, Luigi (1)
  • Hoffmann, Johann Wilhelm (2)
  • Homannsche Erben (Nürnberg) (1)
  • Howard, Joseph (1)
  • Hubert, Christian Gottlob (1)
  • Hüni, Heinrich (I) (1)
  • Jenzsch, Gustav (3)
  • John Broadwood and Sons (1)
  • Kaefferle, Charles (1)
  • Kaim und Günther (1)
  • Kalbitz, K. (1)
  • Kisselstein, Julius (1)
  • Krämer, Georg Ludwig (1)
  • Kruse und Comp (1)
  • Kulmbach, Louis (1)
  • Lowitz, Georg Moritz (1)
  • Lurich, Johann (1)
  • Mahr (1)
  • Ottens, Josua (1)
  • Ottens, Reinier (1)
  • Pape, Jean-Henri (1)
  • Pfister, Jacob (1)
  • Quante, Melchior (1)
  • Saxonius, Peter (1)
  • Schiedmayer, Johann Lorenz (d.J.) (1)
  • Schiedmayer, Johann Lorenz und Dieudonné, Carl (1)
  • Schmahl, Christoph Friedrich (1)
  • Schmahl, Johann Matthäus (3)
  • Schmahl, Matthias (?) (2)
  • Schneider, Ruprecht Adam (1)
  • Siller, G. F. (1)
  • Socher, Johann (1)
  • Springinklee, Hans (1)
  • Steinbacher, Martin (1)
  • Steinbrück, Johann Christoph (1)
  • Stürmer von Unternesselbach, Johann Christoph (2)
  • Vilot, Johann Michael (1)
  • Visconti, Sigismond (2)
  • Voit, Johann Michael (2)
  • Wagner, Christian Salomon (1)
  • Wagner, Johann Gottlob (1)
  • Wegmann, Johann Benedikt Ernst (1)
  • Wurzelbau, Johann Philipp von (1)
  • Zimmermann, Wilhelm (der Ältere) (1)
  • Zumpe, Johannes (1)
No result

Klassifikation

  • (-) Tafelklavier (117)
  • (-) Diagramm (49)
  • deutsch (19266)
  • Druck (15624)
  • Einblattdruck (13947)
  • Druckgraphik (13745)
  • Seriendruck (10124)
  • Medaille (8609)
  • Metallgeld (6728)
  • Münze (6728)
  • Münzen (6728)
  • Zeichenkunst (5698)
  • Zeichnung (5673)
  • Gebrauchsgraphik (4804)
  • Bilderbogen (4468)
  • Buchillustration (4123)
  • französisch (3607)
  • lateinisch (3595)
  • Nürnberg (3508)
  • Originalgraphik (2529)
  • vorbereitende Zeichnung (2491)
  • Buchseite (2281)
  • Karikatur (2273)
  • Flugblatt (2131)
  • Augsburg (2013)
  • Erinnerungsblatt (1985)
  • München (1933)
  • Paris (1764)
  • Wien (1757)
  • Entwurfszeichnung (1682)
  • Thaler (1671)
  • Taler (1668)
  • Souvenir (1598)
  • Raitpfennig (1448)
  • Rechenpfennig (1448)
  • Pfennig (1395)
  • Zeitschriftenillustration (1299)
  • Jeton (1281)
  • Dekorationen (1186)
  • Glasmalerei (1108)
  • Glasgemälde (1095)
  • Berlin (1068)
  • Spottblatt (1065)
  • Leipzig (1015)
  • Frankfurt (Main) (1009)
  • Zinnfigur (998)
  • Stuttgart (967)
  • Zinn / Modellfigur (891)
  • Zeitschriftenseite (889)
  • Reproduktionsgraphik (853)
  • Exlibris (848)
  • Religiöse visuelle Werke (810)
  • Spielzeug (792)
  • Weltausstellung (773)
  • Figuren (741)
  • Internationale Ausstellung (741)
  • Landkarte (685)
  • Verordnung (669)
  • Inkunabel der Lithographie (628)
  • italienisch (622)
  • Schlachtplan (622)
  • Studie (608)
  • Hintergrund (580)
  • Oberkleidung (566)
  • Illustration (562)
  • Kabinettscheibe (559)
  • Zeitungsbeilage (557)
  • oval im Rechteck (537)
  • Einblattdruck? (536)
  • Seriendruck? (527)
  • Buchillustration? (516)
  • Halbbogen (511)
  • Mappe (492)
  • Würzburg (491)
  • Vorzeichnung (478)
  • gerahmt (Umschrift) (463)
  • Hamburg (461)
  • Accessoires (453)
  • Innenräume (448)
  • Fundmünze (447)
  • gerahmt (446)
  • Architektur (437)
  • Porträtwerk (431)
  • Kulissen (416)
  • Ausschneidebogen (415)
  • Tabelle (415)
  • Buchseite? (398)
  • rechteckig (398)
  • englisch (375)
  • Deutschland (373)
  • Photographie (370)
  • Andachtsbild (358)
  • Widmungsblatt (356)
  • Print (349)
  • Rechteckscheibe (341)
  • Accessoires Damen (339)
  • niederländisch (338)
  • Marke (333)
  • Rundscheibe (333)
  • Wappenscheibe (331)
  • Kunstgewerbe (326)
  • Straßburg (325)
  • Oberkleidung Damen (321)
  • Werbeblatt (316)
  • Nachguss (311)
  • 314.122-4-8 (304)
  • True board zithers with resonator box (box zither) sounded by hammers or beaters, with keyboard (304)
  • Lehrbild (301)
  • Landschaftsmotive (293)
  • Antwerpen (292)
  • Zubehör (288)
  • Bildergeschichte (287)
  • Neujahrsblatt (286)
  • Kopfbedeckung (281)
  • Buchkunst (280)
  • Grundriss (280)
  • Skizze (279)
  • Zeitschriftenbeilage (278)
  • Gedicht (276)
  • Kalenderblatt (267)
  • vorbereitende Zeichnung? (261)
  • Faltblatt (260)
  • Postkarte (259)
  • gerahmt (Ornamentrahmen) (256)
  • Amsterdam (252)
  • Klippe (245)
  • Reklamemarke (244)
  • Dukat (243)
  • Kalender (243)
  • Bildpostkarte (236)
  • Gulden (235)
  • Musterblatt (233)
  • Anhänger (232)
  • Flugschrift (232)
  • Kopfbedeckung Damen (215)
  • Votivbild (211)
  • Votivtafel (211)
  • 1/2 Taler (210)
  • Anschlagblatt (210)
  • Doppeltaler (209)
  • Votivgabe (209)
  • Glasfenster (202)
  • Goldgulden (200)
  • Oberkleidung Herren (200)
  • gerahmt (Architekturrahmen) (194)
  • Düsseldorf (193)
  • Trachtenbuch (193)
  • oval (192)
  • Literatur (191)
  • Dresden (190)
  • Kurszettel (189)
  • Devotionalie (187)
  • Handfeuerwaffe (183)
  • 1 Schilling (182)
  • Architekturzeichnung (181)
  • Verlagsankündigung (179)
  • Leipzig? (176)
  • Handfeuerwaffen (173)
  • Nürnberg? (173)
  • Buchmalerei (172)
  • Guckkastenbild (172)
  • Köln (171)
  • Halsschmuck (170)
  • technische Zeichnung (169)
  • Neuruppin (168)
  • Pinselzeichnung (167)
  • Prag (166)
  • Basel (161)
  • Groschen (159)
  • Mahnblatt (159)
  • gerahmt (Bordürenrahmen) (157)
  • Fayence (Irdenware) (155)
  • Spielmarke (155)
  • Aufriss (153)
  • Werkzeug (151)
  • Gewandschmuck & Schmuck & Accessoire (150)
  • Preisliste (150)
  • Vedute (150)
  • Werbeschrift (150)
  • Offen (148)
  • Graphischer Zyklus (144)
  • Kreuzer (144)
  • Fingerschmuck (141)
  • Frankfurt (Main)? (141)
  • gerahmt (Kartuschenrahmen) (140)
  • Plan (140)
  • Schwäbisch Gmünd (140)
  • Trinkglas (140)
  • Batzen (139)
  • Rauchobjekte (139)
  • gerahmt (Figurenrahmen) (138)
  • Durchsicht (137)
  • Titelblatt (137)
  • Blankwaffe (135)
  • Fußkleidung (135)
  • Versetzstücke (134)
  • Text (133)
  • Emblem (132)
  • 314.122 (130)
  • True board zithers with resonator box (box zither) (130)
  • Bildfeld (129)
  • Porträt (129)
  • Tafelgerät (128)
  • Heller (127)
  • Plakat (126)
  • Wallfahrtsbild (126)
  • Gewandschmuck (125)
  • Querflöte (125)
  • Fußkleidung Damen (124)
  • Liedflugblatt (121)
  • Trinkgerät (121)
  • 421.121.12 (120)
  • Gemälde (120)
  • Open side-blown flutes with fingerholes (120)
  • Formular (118)
  • Theateranzeige (117)
  • Zeitungsseite (116)
  • 321.322 (115)
  • London (115)
  • Necked box lutes or necked guitars (115)
  • 2/3 Taler (114)
  • Druckgraphik 15. Jh. (114)
  • Schriftkunst (114)
  • Zeitmesser (114)
  • (Single) oboes with conical bore (113)
  • 422.112 (113)
  • gerahmt (Zwickel) (113)
  • Stadt (111)
  • Gesellenbrief (110)
  • Hieb- und Stichwaffe (109)
  • square pianoforte (109)
  • Topf (109)
  • Blanke Waffe (108)
  • Hieb- und Stoßwaffe (108)
  • Hieb- und Stoßwaffen (108)
  • Token (107)
  • gerahmt (bogenförmig) (106)
  • Zürich (106)
  • rund (103)
  • Wald (103)
  • Schwerin (102)
  • Etikett (101)
  • Hammerflügel (101)
  • Mainz (101)
  • Papierschnitt (99)
  • Flugblatt? (98)
  • Oboe (98)
  • Wittenberg Lutherstadt (98)
  • 19. Jahrhundert (97)
  • Bild (97)
  • Architekturdarstellung (96)
  • Speisekarte (96)
  • Patenbrief (93)
  • Pfeife (91)
  • Bürgerliches Zimmer (90)
  • Grundriß (90)
  • grand pianoforte (89)
  • Haushalt, Trinken (89)
  • transverse flute (89)
  • Liber officiorum (88)
  • Liturgisches Buch (88)
  • Den Haag (86)
  • Geldersatz (86)
  • Kopfschmuck (86)
  • Schlägel (86)
  • (Single) clarinets with cylindrical bore, with fingerholes (85)
  • 422.211.2 (85)
  • Bekanntmachung (85)
  • Brief (85)
  • Entwurf (85)
  • Urkunde (85)
  • altar-piece (84)
  • altar-pieces (84)
  • Altarbild (84)
  • altarpiece (84)
  • altarpieces (84)
  • Erinnerungszettel (84)
  • Klarinette (84)
  • 423.121.22 (83)
  • Becher (83)
  • End-blown labrosones with curved or folded tubes, with mouthpiece (83)
  • (Fest)saal (81)
  • Medizinisches Gerät (80)
  • Möbel (80)
  • 1/2 Gulden (79)
  • Burg/Schloss (79)
  • Gefäß (79)
  • Guldiner (79)
  • Medizingerät (79)
  • Medizinisch-technisches Gerät (79)
  • Medizinische Geräte (79)
  • beater (78)
  • Buch (78)
  • Fotografie (78)
  • Muff (78)
  • Violine (78)
  • Zeitung (78)
  • 1/4 Taler (77)
  • allgemein (77)
  • musical bow (76)
  • Musikbogen (76)
  • Werbezettel (76)
  • 321.321 (75)
  • 421.221.12 (75)
  • Open flutes with internal duct with fingerholes (75)
  • Necked bowl lutes (74)
  • Notgeld (74)
  • Theaterprogramm (74)
  • Zither (74)
  • Kastenmöbel (73)
  • Papiertheater (73)
  • Schale (73)
  • Almanachblatt (72)
  • Breslau (72)
  • Niederlande (72)
  • Retabel (72)
  • retable (altar appendage) (72)
  • retables (altar appendages) (72)
  • retablo (altar appendage) (72)
  • Schmuck & Accessoire (72)
  • Federzeichnung (71)
  • Padua (71)
  • Plakette (71)
  • Probedruck (71)
  • Brakteat (70)
  • Fagott (70)
  • Krug (70)
  • Vorzeichnung? (69)
  • Zeitschriftenillustration? (69)
  • Anstecknadel (68)
  • Einladung (68)
  • Halbschilling (68)
  • japanisch (67)
  • Programm (67)
  • varia (67)
  • Mannheim (66)
  • clarinet (65)
  • Halsschmuck Damen (65)
  • Rom (65)
  • Skizzenbuch (65)
  • Entwurf? (63)
  • Garten/Park (63)
  • Trinkkrug, Schankkrug (63)
  • Halbgulden (62)
  • Klavichord (62)
  • Lehrbuch (62)
  • Liedblatt (62)
  • Spielbrett (62)
  • clavichord (61)
  • Göttingen (61)
  • Graphische Folge (61)
  • Historisierte Initiale (61)
  • Naturdarstellung (61)
  • Augsburg? (60)
  • Kostümbuch (60)
  • Ventiltrompete (60)
  • Darmstadt (59)
  • Jahresgabe (59)
  • Kanne (59)
  • Schrotschnitt (59)
  • Tabakpfeife (59)
  • 3 Kreuzer (58)
  • Architekturtraktat (58)
  • Druckgraphik 16. Jh. (58)
  • Fragment (58)
  • Mittelalter/Renaissance (58)
  • Abzeichen (57)
  • Armschmuck (57)
  • Dorf (57)
  • Milchtopf (57)
  • Zyklus (57)
  • Erinnerungsblatt? (56)
  • Freiburg im Breisgau (56)
  • Haushalt, Gefäß, Trinken (56)
  • Landschaftsdarstellung (56)
  • Miniatur (56)
  • München? (56)
  • Maultrommel (55)
  • Rittersaal/Burgzimmer (55)
  • Verso (55)
  • Andenkenblatt (54)
  • Blankett (54)
  • Gebetzettel (54)
  • jew's harp (54)
  • Mark (54)
  • Überkleidung (54)
  • Unterkleidung (54)
  • Vase (54)
  • (Single) heteroglot guimbardes (53)
  • 121.221 (53)
  • Blumenvase (53)
  • Musterzeichnung (53)
  • Querschnitt (53)
  • Vorratstopf (53)
  • zither (53)
  • 20 Kreuzer (52)
  • Besteck (52)
  • gerahmt (Groteskenrahmen) (52)
  • Almanachblatt? (51)
  • Stadtansicht (51)
  • Textilarbeiten (51)
  • Wissembourg (51)
  • Autorenbild (50)
  • Meer/Küste (50)
  • Silhouette (50)
  • Venedig? (50)
  • Bierkrug (49)
  • Hannover (49)
  • Haushalt, Gefäß (49)
  • Karte (49)
  • Längsschnitt (49)
  • Merkblatt (49)
  • Teller (49)
  • Werkzeichnung (49)
  • Einladungskarte (48)
  • Quodlibet (48)
  • Schraubmedaille (48)
  • Steckmedaille (48)
  • Teil (48)
  • Bierscheibe (47)
  • einzelnes Haus (47)
  • Elberfeld (Wuppertal) (47)
  • Katalogseite (47)
  • Sehhilfen (47)
  • Trachtenbuch? (47)
  • ungarisch (47)
  • 314.122-6-8 (46)
  • Ornamentstich (46)
  • Raumausstattung (46)
  • True board zithers with resonator box (box zither) sounded by plectrum, with keyboard (46)
  • Zeitschrift (45)
  • 1/6 Taler (44)
  • Arnheim (44)
  • bassoon (44)
  • Flute (44)
  • Kaffeekanne (44)
  • Leiden (44)
  • Messgerät (44)
  • Stifterscheibe (44)
  • Tübingen (44)
  • 5 Mark (43)
  • Anhänger (Schmuck) (43)
  • Ganzfigur (43)
  • Gebetblatt (43)
  • Prägestempel (43)
  • Regensburg (43)
  • Scheibenriss (43)
  • Schmuckanhänger (43)
  • Schrank (43)
  • Schüssel (43)
  • Violin (43)
  • Festprogramm (42)
  • Medaillon (gerahmt) (42)
  • Messinstrument (42)
  • Schankkanne (42)
  • Spielkarte (42)
  • Tierdarstellung (42)
  • Bilderbogen? (41)
  • Dreier (41)
  • New York (41)
  • Papiertheaterfigur (41)
  • Pilgerandenken (41)
  • Wallfahrtsandenken (41)
  • 2 Dukaten (40)
  • Doppeldukat (40)
  • Erklärungsblatt (40)
  • Lebkuchendose (40)
  • Memmingen (40)
  • Bamberg (39)
  • Brustbild (39)
  • dicht (39)
  • Einblattholzschnitt (39)
  • Kalenderblatt? (39)
  • Spezialraum (39)
  • Elementaruhr (38)
  • Freundschaftsbild (38)
  • Interieuransicht (38)
  • Kopfschmuck Damen (38)
  • Trinkgefäß (38)
  • 2 Mark (37)
  • 423.233 (37)
  • Armschmuck Damen (37)
  • Fahrkarte (37)
  • Faltbrief (37)
  • Henkeltopf (37)
  • Optisches Instrument (37)
  • Palast/fantastische Architektur (37)
  • Papiertheaterdekoration (37)
  • Schmuck (37)
  • Stammbuchblatt (37)
  • Valve trumpets (37)
  • Weimar (37)
  • Zettel (37)
  • Historiendarstellung (36)
  • Offenbach am Main (36)
  • Serie (36)
  • Überkleidung Damen (36)
  • Grundrißzeichnung (35)
  • Mythologiedarstellung (35)
  • Psalter (35)
No result

Hornbostel-Sachs

Epoche

  • Neuzeit (130)
  • Moderne (Zeitalter) (77)
  • Renaissance (Zeitalter) (28)
  • Barock (Zeitalter) (6)
  • Mittelalter (1)
  • Spätmittelalter (1)

Bild Ja/Nein

  • Ja (100)
  • Nein (67)

Größe

Mit Audioguide

  • Nein (167)

Standort

  • Dauerausstellung (7)

Art des Objekts

  • Eigenständiges Objekt (167)
GERMANISCHES NATIONALMUSEUM
Kartäusergasse 1
D-90402 Nürnberg

Telefon + 49 911 13 31-0

Telefax + 49 911 13 31-200

www.gnm.de|Impressum

Datenschutzerklärung

Folgen Sie uns
Basierend auf der Infrastruktur